Theo rà soát thống kê, hiện có hàng nghìn container phế liệu không đủ tiêu chuẩn nhập khẩu đang tồn đọng tại các cảng biển Hải Phòng và TPHCM. Mặc dù cơ quan Hải quan đã nỗ lực thực hiện nhiều biện pháp để yêu cầu các hãng tàu làm thủ tục tái xuất số container này, nhưng trên thực tế phát sinh nhiều vướng mắc, khó khăn.
Là một trong những địa bàn có hoạt động lớn nhất cả nước, thời gian qua, khu vực cảng biển Hải Phòng cũng là nơi có khá nhiều container phế liệu không đáp ứng quy chuẩn nhập khẩu còn tồn đọng. Thực hiện vai trò quản lý nhà nước về hải quan trên địa bàn và các chỉ đạo của Tổng cục Hải quan, Cục Hải quan Hải Phòng có nhiều nỗ lực trong xử lý phế liệu tồn đọng không đạt yêu cầu nhập khẩu và đạt được những kết quả tích cực.
Cách thức triển khai của Cục Hải quan Hải Phòng được thực hiện bài bản, nhịp nhàng. Cụ thể, quá trình xử lý hàng tồn đọng trong địa bàn hoạt động hải quan, đơn vị đã phối hợp với các bên liên quan xác minh, kiểm tra, phân loại. Theo rà soát của Hải quan Hải Phòng (đến thời điểm cuối năm 2019) trên địa bàn có hơn 600 container phế liệu tồn đọng không đáp ứng quy chuẩn nhập khẩu liên quan đến 31 hãng tàu. Trong đó, 2 đơn vị có số lượng trên 100 container là HAPAG LLOYD (125 container); COSCO (119 container). Còn lại có số lượng từ 1 đến vài chục container…
Sau khi có kết quả kiểm tra, phân loại và kết luận giám định, xác định được những lô hàng phế liệu tồn đọng nào không đạt yêu cầu nhập khẩu và do đại lý, hãng tàu nào vận chuyển, với vài trò Chủ Hội đồng xử lý hàng hóa tồn đọng là phế liệu tại cảng biển thuộc địa bàn hoạt động của Cục Hải quan Hải Phòng, Cục có nhiều công văn gửi đại lý, hãng tàu đề nghị vận chuyển các lô phế liệu không đạt chuẩn ra khỏi lãnh thổ Việt Nam.
Tháng 12/2019, Hội đồng có công văn 17988/HQHP-HĐXLPLTĐ gửi các đại lý, hãng tàu đề nghị trong thời gian 30 ngày (từ ngày nhận được công văn), hãng tàu phải vận chuyển các container phế liệu không đạt chuẩn ra khỏi lãnh thổ Việt Nam. Trường hợp đại lý, hãng tàu không thực hiện việc vận chuyển phế liệu không đáp ứng quy chuẩn ra khỏi lãnh thổ Việt Nam, Hội đồng sẽ lập danh sách báo cáo Tổ công tác liên ngành xử lý hàng hóa tồn đọng là phế liệu tại cảng biển Việt Nam và cấp có thẩm quyền xem xét, xử lý theo quy định.
Với những bước đi bài bản, chặt chẽ, đến nay, Cục Hải quan Hải Phòng đã yêu cầu vận chuyển được 201 container ra khỏi lãnh thổ Việt Nam, chiếm gần 31% tổng số lượng container phế liệu tồn đọng không đáp ứng quy chuẩn nhập khẩu.
Một số hàng tàu có số lượng thực hiện lớn như HAPAG LLOYD vận chuyển được 79 container; OOCL vận chuyển được 44 container; COSCO vận chuyển được 16 container…
Theo rà soát của Hải quan TPHCM, trong số 30 hãng tàu buộc phải tái xuất trên 1.000 container phế liệu nhập khẩu không đạt chất lượng, đến nay mới có 19 hãng tàu đưa ra phương án xử lý, số còn lại chưa đưa ra có phương án tái xuất, tiêu huỷ đối với gần 500 container.
Để xứ lý rốt ráo số phế liệu tồn đọng tại cảng biển, lãnh đạo Cục Hải quan TPHCM đã chỉ đạo các chi cục trưởng Hải quan cảng biển sau khi thống kê, giám định ra thông báo yêu cầu doanh nghiệp vận tải tái xuất các container hàng không đạt chất lượng nhập khẩu.
Theo đó, cuối tháng 8/2020, Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực 1 đã ký ban hành 30 thông báo về việc vận chuyển hàng hóa tồn đọng là phế liệu tại cảng biển gửi cho các hãng tàu, đại lý hãng tàu tại Việt Nam đối với 1.099 container hàng phế liệu không đủ điều kiện nhập khẩu nêu trên.
Đến thời điểm đầu tháng 11/2020, cơ quan Hải quan đã nhận được 19 công văn phản hồi của các hãng tàu, đại lý hãng tàu tại Việt Nam về việc xử lý số phế liệu theo thông báo của cơ quan Hải quan, với số lượng 653 container.
Tuy nhiên, trong số các hãng tàu có văn bản hồi đáp thông báo buộc tái xuất của cơ quan Hải quan, chỉ có 10 hãng tàu đưa ra phương án tái xuất, với số lượng phế liệu trên 400 container; 5 hãng tàu xin được thực hiện phương án tiêu huỷ, với 93 container và 2 hãng tàu xin gia hạn thời gian xử lý số phế liệu không đạt chất lượng, với số lượng 360 container phế liệu.
Trong quá trình thực hiện việc buộc tái xuất các container hàng tồn đọng là phế liệu tại cảng biển thuộc Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực I đã phát sinh vướng mắc đang chờ Tổng cục Hải quan tháo gỡ.
Theo Cục Hải quan TPHCM, thực hiện theo hướng dẫn tại điểm 4 công văn 6632/TCHQ-GSQL ngày 22/10/2019 của Tổng cục Hải quan về việc xử lý hàng hóa tồn đọng là phế liệu tại cảng biển, việc phân loại hàng tồn đọng được thực hiện thông qua tổ chức giám định xác định chủng loại hàng hóa hoặc mở container để giám định bằng mắt thường. Nếu xác định hàng tồn đọng là chất thải, chất thải nguy hại, phế liệu không đạt quy chuẩn quốc gia về môi trường, hàng tồn đọng gây ô nhiễm môi trường thì yêu cầu hãng tàu vận chuyển ra khỏi lãnh thổ Việt Nam.
Ngay sau khi có hướng dẫn thực hiện, Hội đồng xử lý hàng tồn đọng là phế liệu tại cảng biển thuộc Chi cục Hải quan cửa khẩu Cảng Sài Gòn khu vực 1 (Hội đồng) đã ban hành hai kế hoạch kiểm kê, phân loại hàng hóa tồn đọng. Sau hơn 3 tháng kiểm kê, phân loại bằng mắt thường, trong số 2.029 container có 1.099 container phế liệu không đủ điều kiện nhập khẩu, hàng hóa chứa trong cont là màng nhựa, bao bì các loại chưa băm cắt lẫn tạp chất, rác thải dơ bẩn và đã ra thông báo yêu cầu hãng tàu tái xuất.
Ngày 13/10/2020, Tổng cục Hải quan có công văn 6595/TCHQ-GSQL về việc tái xuất phế liệu không đủ điều kiện nhập khẩu đang tồn đọng tại cảng biển. Theo đó, Tổng cục Hải quan yêu cầu cục hải quan các tỉnh, thành phố thông báo cho các Hãng tàu về việc chỉ cho phép tái xuất đối với các lô hàng phế liệu tồn đọng sau khi có kết quả giám định xác định là phế liệu không đủ điều kiện nhập khẩu.
Thực hiện quy định này, Hải quan TPHCM gặp vướng mắc, đối với các container phế liệu đã được Hội đồng xử lý hàng tồn đọng giám định bằng mắt thường xác định không đủ điều kiện nhập khẩu có phải thực hiện giám định lại để có kết quả giám định hay không…?
Để nhanh chóng xử lý hàng phế liệu tồn đọng tại cảng, tránh tình trạng kéo dài, ảnh hưởng tới hoạt động sản xuất kinh doanh của hãng tàu và doanh nghiệp kinh doanh kho bãi cảng trong những tháng cao điểm cuối năm, Cục Hải quan TPHCM đề xuất, không giám định lại đối với 1.099 container đã được giám định bằng mắt thường xác định là phế liệu không đủ điều kiện nhập khẩu, hàng hóa chứa trong container màng nhựa, bao bì các loại chưa băm cắt lẫn tạp chất, rác thải dơ bẩn.
Cục Hải quan TPHCM cho rằng, việc phân loại hàng tồn đọng này đã được đơn vị thực hiện đúng theo hướng dẫn tại điểm 4 công văn 6632/TCHQ-GSQL của Tổng cục Hải quan. Chính vì thế, Cục Hải quan TPHCM đề xuất chỉ thực hiện giám định lại đối với trường hợp các hãng tàu không đồng ý với kết quả kiểm kê phân loại của Hội đồng, và được thực hiện bởi các tổ chức giám định do Bộ Tài nguyên và môi trường chỉ định, chi phí giám định sẽ do các hãng tàu chi trả.
(Nguồn: haiquanonline.com.vn)
